تحلیلی بر مکان‌یابی جهات بهینه‌ی گسترش فیزیکی شهر شیراز با استفاده از روش ویکور

امروزه گسترش فیزیکی روز‌افزون و بدون برنامه‌ریزی شهر‌ها، رشد بی‌رویه‌ی جمعیت، توسعه‌ی اقتصادی و نیز مهاجرت روستا‌نشینان به شهر‌ها، باعث کاهش کیفیت زندگی جوامع شهری و غیر‌شهری شده است. شهر شیراز به‌عنوان مرکز استان فارس یکی از کلان‌شهر‌های کشور به‌شمار می‌آید که در موقعیتی با محدودیت‌های طبیعی ارتفاعات قرار گرفته است و توسعه‌ی شهری شکلی خطی به‌خود گرفته به‌گونه‌ای که شهر به سمت شمال غربی روندی رو به رشد دارد. در پژوهش حاضر که با رویکرد «توصیفی- تحلیلی» به انجام رسیده است، مکان‌یابی جهات مطلوب گسترش فیزیکی شهر شیراز با استفاده از فنون MADM به-عنوان هدف اصلی پژوهش مد‌نظر قرار گرفته است. در راستای برآورد هدف بعد از شناسایی عوامل تاثیر-گذار در امر مکان‌یابی، اقدام به تهیه‌ی نقشه‌های معیار شده و پس از آن ارزش‌گذاری و استاندارد‌سازی در محیط Idrisi با استفاده از مجموعه‌های فازی انجام شد. جهت وزن‌دهی عوامل از روش CRITIC استفاده گردید. با توجه به نقشه‌ی خروجی حاصل از مدل VIKOR ، توسعه‌ی شهر به سمت جنوب شرقی مطلوب-تر از سایر جهات است و مناطق جنوب و تا حدودی جنوب غربی در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرند که در راستای مکان‌یابی بهینه جهات توسعه‌ی فیزیکی شهر شیراز شاخص عوامل طبیعی (مخصوصا شاخص لیتولوژی و جنس خاک) دارای ارزش و اولویت بیشتری بوده و بایستی در بحث مکان‌یابی برای جهات گسترش فیزیکی شهر شیراز بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در پایان، می‌توان گفت که نتایج حاصل از پژوهش حاضر که به‌صورت نتایج حاصل از تحلیل چند‌معیاری، با استفاده محوری از روش (VIKOR) منعکس شده است، نشان‌گر توان‌مندی‌های این فنون در نقش‌آفرینی به عنوان سیستم پشتیبان تصمیم-گیری (DSS)، برای انتخاب گزینه‌های مناسب جهت مکان‌یابی بهینه جهات توسعه‌ی فیزیکی شهر شیراز است.